Başarı… Kaç yaşında olursa olsun insanın her zaman arzuladığı bir şey olmuştur. Her insanın başarmak istediği, aşmak istediği durumlar vardır. Fakat pek çok insan kendini tatmin edebileceği başarıya ulaşamaz. Peki neden? Çünkü bazılarının başarma isteği vardır fakat kendileri için gerekli hedefleri koyamamışlardır.
Hedef belirlemek insana uzun vadede bir yaşam amacı ve gerçek bir motivasyon sağlar. Hedef belirlenmediği zaman birey yapmak istediği işe karşı motivasyonunu ve odaklanma becerisini kaybedecektir. Hedef belirlemek bireyin hayatını istediği şekilde yönetmesini sağlamasına karşın, önceden belirlenmiş hedeflerden çok çabuk bir şekilde vazgeçilmesi de sık rastlanan bir durum olarak göze çarpar. Bunun sebebi ise doğru ve gerçekçi bir şekilde hedef belirlenmemesi olabilir.
Peki doğru hedef nedir ve doğru hedef nasıl koyulur?
Doğru hedef bireyin potansiyeline, ilgi, yetenek ve değerlerine uygun olarak koyulan hedeflerdir. Doğru hedefi koymak için hedefin spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zamana bağlı şekilde planlama yapılması gerekir.
Hedefin spesifik olması için hedefle ilgili cevaplanmamış bir soru kalmaması gerekir. “Ne?”, “Neden?”, “Nerede?”, “Nasıl?” gibi sorular sormak hedefi özelleştirecektir. Mesela kendisine her gün kitap okuma hedefi koymak isteyen bir öğrenci bu hedefle ilgili yukarıdaki soruları gerçekçi şekilde cevaplarsa hedeflerine yaklaşmış olacaktır.
Ölçülebilir hedefler koymak da bireyin motivasyonunu olumlu şekilde etkilemektedir. İlerlemeyi takip etmenizi sağlayan ölçülebilir hedefler süreç içinde pes etme ihtimalini en aza indirecektir. Örneğin “Sağlıklı bir yaşam için her gün yürüyüş yapacağım.” şeklindeki bir hedef ölçülebilir olmadığı için sürdürülmesi zor bir hedeftir. Bunun yerine “Her gün en az 10.000 adım atacağım.” hedefi ölçülebilir olduğu için sürdürülmesi zor bir hedef olmayacaktır.
Başarmak istediğimiz konular söz konusu olduğunda ulaşılabilir bir hedef koymaktan daha çok sadece bir hedef koymak bize yeterli gelebilir. Fakat hedefe ulaşmak birey için çok zorsa da süreç içinde pes etme davranışı ile karşılaşılır. Hiç ders çalışmayan bir öğrencinin “Başarılı olmak ve ailemi gururlandırmak için her gün 9 saat ders çalışacağım.” hedefinin olması spesifik ve ölçülebilir olmasına karşın ulaşılabilir bir hedef olmayabilir. Ulaşmak istediğimiz hedefe küçük adımlarla ilerlemek daha iyi olacaktır.
Hedeflerimizin zamana bağlı olması kendimizi değerlendirmemiz konusunda bize yardımcı olur. “Bir ay içinde netlerimi 10 net artıracağım.” hedefi zamana bağlı olması sebebiyle değerlendirmeye açık bir hedeftir.
Hangi yaş grubunda olursa olsun hedeflerin yukarıdaki kurallar çerçevesinde belirlenmesi bireyin motivasyonunu koruyacak ve bireyi süreç içinde pes etme davranışından uzaklaştıracaktır.
Medine BORSA
Anadolu Koleji Lisesi Okul Rehber Öğretmeni
