Toplumun temel çekirdeği olan ailelerin ve büyük bir cemiyet olan milletlerin geleceğinin en güçlü teminatı ve en büyük istikbal ümidi çocuklardır. Bunun için ailelerin en kutsî, en hayatî vazifeleri, sahip oldukları çocukların fizikî ve ruhî bakımdan güçlü bir birey olarak yetişmelidirler. Ailenin neşesi, toplumun bekâsı, yarınların ümidi olan çocukların terbiyesi, hususî bir ihtimamı gerektirmektedir. Bu hususta Hz. Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur: “Hepiniz çobansınız ve hepiniz güttüklerinizden mesulsünüz.” (Buhârî, Vesâyâ, 9) hadis-i şerifiyle bu gerçeği ifade etmiş , çocuklarına karşı sevgi ve şefkatle davranmak sûretiyle onlara düşkün olan hanımları methetmiştir. (Buhârî, Nikâh, 12)
İslam’da çocuk terbiyesi ile ilgili anne ve babaların temel görevleri vardır. Bu görevleri bizlere öğreten Hz. Peygamber (sav) bizim için her şeyde oldu gibi rol model ve yegane rehberimizdir. Bizlerde Kur’an ve sünnet ışığında İslam’da çocuk terbiyesi isimli yazımızla sizlere ışık tutmaya çalışacağız.
Çocuğa Nasıl Davranmalı?
Hz. Peygamber (sav)’in hayatının her safhasında çocuklara karşı derin bir sevgi ve şefkat beslemiş, onların seviyesine inerek ailelere çocukların nasıl davranılacağını fiili olarak öğretmiştir. Hâdis-i şerîflerinde:“Kimin bir çocuğu varsa onunla çocuklaşsın.” (Deylemî, III, 513) buyuran Hz. Peygamber (sav) çocuklarımızın seviyesine inerek onları dinlemeyi, değer verildiğini hissettirmeyi ve bizlere daha etkili bir iletişim kurmayı tavsiye etmiştir.
Çocuklara Karşı Şefkatli Davranmak
Hz. Peygamber (sav)’in aile hayatımızla ilgili bizlere öğrettiği örnek davranışlardan bir diğeri ise çocuklara karşı yüce sevgi ve şefkatidir. Hz. Peygamber (sav)in yüce sevgi şefkatiyle ilgili şöyle bir kıssa yaşanmıştır:
Hz. Peygamber (sav) bir keresinde torunu Hz. Hasan (ra)’ı öperken yanında oturan Akra bin Hâbis isimli şahıs onu görmüş ve:
- Siz çocukları öper misiniz? Benim on çocuğum var hiç birini öpmem, demişti. Efendimiz ise:
- “Merhamet etmeyene merhamet olunmaz.” karşılığını vermiştir. (Buhârî, Edeb, 18; Müslim, Fedâil, 65)
Çocuklarla Oynamak
Hz. Peygamber (sav)’in aile hayatımızla ilgili bizlere öğrettiği örnek davranışlardan bir diğeri ise çocuklarla oynamasıdır. Peygamberimiz (sav) “gözümün nûru” diye sıfatlandırdığı çocuklara namaz esnasında dahi çocuklara şefkat ve merhamet göstermiş, onların gönlünü hoş tutmaktan geri kalmamıştır. Hz. Peygamber (sav)in torunuyla ilgili şöyle bir kıssa yaşanmıştır:
- Allah Resûlü bir yatsı namazında torununu mescide getirmişti. Cemaate namaz kıldırırken secde esnasında torunu sırtına çıkmış, o da bu sebeple secdeyi uzatmıştı. Sahâbe namazı bitirince Peygamberimiz (sav)’e:
- Secdeyi uzattınız ya Resûlallah! Bir şey oldu ya da vahiy geldi zannettik, dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber:
- “Yok, böyle bir şey olmadı. Ancak oğlum sırtıma çıkmıştı. Gönlü hoş olsun diye acele davranmak istemedim.” buyurmuştur. (Nesâî, Tatbik, 82)
Çocuklara Selam Vermek ve İlgilenmek
Hz. Peygamber (sav)’in aile hayatımızla ilgili bizlere öğrettiği örnek davranışlardan bir diğeri ise çocuklarla selam vermesidir. Hz. Peygamber (sav) çocuklara selâm verir, onların hatırını sorar, hastalandıklarında ziyaret eder, gerek kendi torunlarıyla gerekse diğer çocuklarla şakalaşır ve onları bir taraftan eğlendirirken diğer yandan eğitirdi. Hz. Enes der ki:
Hz. Peygamber (sav) ahlâk bakımından insanların en güzeli idi. Benim Ebû Umeyr adında sütten kesilmiş bir kardeşim vardı. Peygamberimiz bize geldiğinde:
“Ey Ebû Umeyr! Ne yaptı Nuğayr!” derdi. Nuğayr, kardeşimin oynayıp durduğu bir kuş idi. Bazen Efendimiz bizdeyken namaz vakti gelirdi. O hemen altındaki yaygının süpürülüp üzerine su serpilmesini emrederdi. Sonra namaza durur, biz de arkasında saf bağlardık ve bize namaz kıldırırdı. (Buhârî, Edeb, 112)
Yazımızı tamamlarken bütün Müslümanların, Allah’u Teâlâ’dan kendilerine göz nuru eşler ve çocuklar vermesi için dua ve niyazda bulunmaları Rabbimizin bizlere olan emridir. Bu hususta Yüce Rabbimiz bizlere şu duayı mealen öğretmiştir: “Ey rabbimiz!” derler, “Bize mutluluk getirecek eşler ve çocuklar bahşet; bizi günahtan sakınanlara öncü yap!”(Furkan Suresi 74)
Sibel BÖLÜKBAŞI
Değerler Eğitim Öğretmeni
