AREM

Ergenlik Döneminde Öz Saygı

Öz saygı, bir kişinin kendi değeri hakkındaki duygusunu ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Kişinin kendisine ne kadar değer verdiği ve kendisini ne kadar çok takdir ettiği ile ilgilidir.  Yani öz saygı bireyin benlik algısı ile de doğrudan ilgilidir.

Ergenlik ise tamamen değişim ve gelişim dolu bir zaman aralığıdır. Bu dönemde birey farklı deneyimler yaşamak ister ve bu yüzden ergenin öz saygı seviyesinin yüksek olması oldukça önemlidir. Ayrıca ergenlik dönemindeki bir gencin yaşantısının pek çok yönü öz saygı ile ilgilidir. Mesela öz saygısı yüksek olan ergenler;

  • Etrafındaki kişiler tarafından sevildiklerini ve kabul gördüklerini hissederler.
  • Gelecekleriyle ilgili olumlu olmaya meyillidirler.
  • Kendilerine kısa ve uzun dönemli hedefler belirlerler.
  • Güçlü ve zayıf yanlarının neler olduğunu bilirler.
  • Duygu düzenleme seviyeleri daha yüksektir.

Öz saygı seviyesi düşük olan ergenler ise;

  • Kendilerini başkalarından aşağı derecedeymiş gibi görürler.
  • Güvensiz hissederler ve başarısız olma korkuları onları durdurur.
  • Dikkat çekmeye çalışırlar, sürekli ilgiye ihtiyaç duydukları için yalan söyleyebilir, hileci davranabilirler.

Öz saygının gelişiminde, aile ortamı, anne – baba tutumları, çevresel faktörler gibi pek çok faktör etkili olsa da yapılan araştırmalar aile ortamının, anne ve baba tutumlarının diğer faktörlerden çok daha etkili olduğunu ortaya koymuştur.  Çocuğunu olduğu gibi kabul eden, onu destekleyip yüreklendiren aile, çocuğun benliğinin olumlu yönde gelişmesini sağlayan ailedir. Bu da doğal olarak öz saygının yüksek olması ile sonuçlanacaktır.

Yüksek öz saygının, kişinin benlik gelişmesinde zihinsel, duygusal, ahlaki ve sosyal yönden katkıları olduğu bir gerçektir. Yüksek öz saygıya sahip insanlar, mutlu, sağlıklı, üretken ve başarılı olmak için eğilim göstererek, güçlükleri yenmek için daha uzun süre çaba harcamaktadırlar. Düşük öz saygı düzeyine sahip bireyler ise kendilerini yetersiz ve değersiz görmekte, çevreden çabuk etkilenebilmekte, inanç ve tutumlarını kolaylıkla değiştirebilmekte, günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmada güçlük çekmekte ve duygularını kontrol etmekte zorlanmaktadırlar.

ÖZ SAYGI GELİŞTİREN DAVRANIŞLAR

1 – Şartsız Sevgi Göstermek

Çocuğunuz her ne yaparsa yapsın ona değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilmesini sağlayın. Önemli olan çocuğun hataları ve ailenin sevgisi arasında bir ilişki olmadığını anlamasıdır.

2 – Ben Dili Kullanmak

Sen dili kullanımı çocuk tarafından suçlayıcı şekilde algılanabilmektedir. Bu da öz sayı için olumsuzdur. Ben dili kullanmak ve sözlerin belirli davranışlara yönelik olduğunu belirtmek önemlidir.

3 – Düşüncelerine Saygı Göstermek

Çocuğunuzun herhangi bir konuda düşüncesini sormanız, onun duygularının, gözlemlerinin ve algılayışının değerli olduğunu düşünmesini sağlayacaktır. Bu da kendisine olan saygısının artmasını sağlayacaktır.

4 – Destek Olmak

Ergenlik döneminde çocuklar aileden bağımsızlaşmak isteseler de aile onlar için hala önemlidir ve ailenin onun girişimlerine destek olması, yeni roller denemesini kolaylaştırması gerçekten önemlidir.